Nasza wolna wola jest zawarta w Przeznaczeniu. Na przykład, ktoś pyta cię, czy zegar w pokoju obok działa. Słyszysz to i odpowiadasz twierdząco. Pytający nie musi pytać, czy jego wskazówki się poruszają, bo jeśli zegar działa, to jego koła zębate pracują i jego wskazówki się poruszają. W analogiczny sposób Przeznaczenie i wolna wola człowieka nie wykluczają się wzajemnie. Jesteśmy ani suche liście dmuchane przez wiatr przeznaczenia, ani całkowicie niezależne od niego. Ponieważ islam zawsze podąża środkową drogą, wyjaśnia prawdziwą relację między Przeznaczeniem a naszą wolną wolą: my chcemy i robimy coś, a Bóg to tworzy.
W ujęciu Destiny, przyczyna i skutek nie mogą być oddzielone. Przeznaczeniem jest, że ta przyczyna wywoła ten skutek. Nie możemy jednak twierdzić, że zabicie kogoś jest w porządku, ponieważ ofiara była przeznaczona do śmierci w tym czasie lub miejscu, i tak by umarła, nawet gdyby nie została zastrzelona. Taki argument jest bezpodstawny, ponieważ ofiara jest rzeczywiście skazana na śmierć w wyniku postrzału. Argument, że ofiara umarłaby nawet bez postrzału oznaczałby, że ta śmierć była bezsensowna. Jak wyjaśnilibyśmy taką śmierć? Pamiętaj, że nie ma dwóch rodzajów Przeznaczenia, jednego dla przyczyny i drugiego dla skutku. Przeznaczenie jest jedno.
Ludzie mają skłonność do wyobrażania sobie, wyłączając siebie z upływu czasu, granicy czasu przeszłego rozciągającej się przez pewien łańcuch rzeczy. Nazywają to azal (przeszła wieczność). Ale rozumowanie według takiej idei jest nie do przyjęcia. Aby lepiej zrozumieć ten subtelny punkt, rozważ następującą sytuację:
Wyobraź sobie, że trzymasz w ręku lustro. Wszystko co odbija się po prawej stronie reprezentuje przeszłość, natomiast wszystko co odbija się po lewej stronie reprezentuje przyszłość. Lustro może odzwierciedlać tylko jeden kierunek, ponieważ nie może pokazywać obu stron jednocześnie, kiedy trzymasz je w ręku. Jeśli chcesz widzieć oba kierunki jednocześnie, musiałbyś wznieść się wysoko ponad swoją pierwotną pozycję, tak aby lewa i prawa strona zjednoczyły się w jeden kierunek i nic nie mogło być nazwane pierwszym lub ostatnim, początkiem lub końcem.
Boskie Przeznaczenie, pod pewnymi względami identyczne z Boską Wiedzą, jest opisane w proroczym powiedzeniu jako zawierające cały czas i wydarzenia jako jeden punkt, gdzie pierwsze i ostatnie, początek i koniec, to co się wydarzyło i to co się wydarzy jest zjednoczone w jedno. Ponieważ nie jesteśmy z niej wyłączeni, nasze rozumienie czasu i wydarzeń może być jak lustro do przeszłości.
Nie tworzymy naszych działań. Gdybyśmy rzeczywiście to robili, musielibyśmy również być ich ostateczną przyczyną. Gdyby tak było, nie moglibyśmy mieć wolnej woli, bo zgodnie z logiką rzecz istnieje, jeśli jej istnienie jest absolutnie konieczne i wszystkie konieczne warunki są przygotowane do jej istnienia. Zatem cokolwiek powstaje, musi mieć prawdziwą, kompletną przyczynę. Ale całkowita przyczyna sprawiłaby, że istnienie czegoś byłoby obowiązkowe, co oznacza, że nie byłoby miejsca na wybór.
Chociaż nasza wolna wola nie może spowodować, że coś się stanie, Wszechmogący Bóg uczynił jej działanie prostym warunkiem wprowadzenia w życie Jego uniwersalnej woli. Używa On naszej wolnej woli, aby poprowadzić nas w wybranym przez nas kierunku, dlatego też jesteśmy odpowiedzialni za nasze działania. Jeśli umieścisz swoje dziecko na swoich ramionach i na jego prośbę zabierzesz je na zewnątrz, może się przeziębić. Czy może winić cię za swoje przeziębienie? Rzeczywiście, możesz nawet ukarać ją za jej prośbę. W podobny sposób Bóg Wszechmogący, Najbardziej Sprawiedliwy z Sędziów, nigdy nie zmusza swoich sług do robienia czegokolwiek, a więc uzależnił swoją wolę w pewnym stopniu od ludzkiej wolnej woli.
